Trafikteki çakarlı araçlar, sürücülerin ve trafiğin düzenini bozuyor. Bu noktada yasal düzenlemenin olup olmayacağı da merak konusu.
Sürücüleri deyim yerindeyse “İllalah” ettiren bu araçların, “Geçiş hakları neler?”, “Hangi durumlarda trafiğe takılmadan ilerleyebilir?”, “Neler yapılmalı?” sorularına, Ensonhaber olarak cevap arıyoruz.
Bu noktada emekli polisi ve fahri trafik müfettişi Mesut Güztoklusu ve avukat Sedat Ekmen’den görüşler aldık.
Güztoklusu, usulsuz kullanılan çakarlı araçlara yıl içerisinde 3’ten az ceza yazıldığında para cezasıyla kurtulabilindiğini belirtti.
İlk yakalanmada sadece para cezası
Güztoklusu açıklamasında:
Çakarlı araç sahibi, yönetmeliğe aykırı bir biçimde polis, kolluk, jandarma olmadığı halde bu lambaları kullanıyor. İlk yakalanmada 6 bin 444 lira para cezası ödüyor ve yoluna devam ediyor. Polis sadece ikaz ediyor, sök demiyor.
Bir yıl içerisinde 3. keze kadar para cezası ödüyor. 3. kez yakalandığında yine 6 bin 444 lira para cezası, 15 gün trafikten men ve çakarın sökülmesi kaydıyla cezai işlem uygulanıyor.
Bizim zamanımızda seyyar tepe lambasına bile el koyuyorduk, tutanak ile teslim alıyorduk, o günün şartlarındaki para cezası neyse onu yazıyorduk, kendisine de 15 ceza puanı veriyorduk. Ve bu sürücüler biz gördükleri zaman bu lambaları saklamak zorunda kalıyorlardı.
Ama günümüzde araçlara çakar takmak ekonomik yönden para kazanmak o kadar arttı ki insanlar bunun ticari yolunu kullanıyor.
“Korunma hakkı olan kişi içinde olmasa da çakar açık geziliyor”
Hatta bir de buna ilave olarak il valilikleri, yakın koruma almış kişilerin araçlarına çakar takma izni veriyor. Ne oluyor onlar da polis araçları gibi usulüne uygun kullanım hakkı veriliyor ama o arabada korunması olan kişi olmamasına rağmen, örneğin bir iş adamı araçta olmamasına rağmen şoför tarafından çakar açılıyor, çakar açık vaziyette seyir ediliyor. Polis durdurduğunda ‘Efendim geç kaldım, Ankara’ya Beyefendi’ yi almaya gidiyorum, hızlı gitmem lazım.’ diyor ve buna da ceza uygulanmıyor.
Bunlar resmi olanlar. Bir de resmi olmadığı halde hiçbir belgesi olmayadan sırf parayla bunu takıp ‘Cezam da neyse öderim ağabey yaz 6 bin 400’ünü ben bunu kullanacağım diyenler var.’ Ama bu çok basit olmamalı. Bununla ilgili yönetmelikle ilgili bir değişiklik yapılarak, bu arabaların satılması belki de Ticaret Kanunu’na aykırı olması gerekiyor.
“Farklı renkte lambalar kullanılmalı”
Çakarlı araç benden yol istiyor. Mavi-kırmızıyı gördüğüm anda ben onu polis sanıyorum. Bütün araçları polis aracı şekline getirdi bu çakar lambaları. Bu durumun düzeltilmesi için farklı renkte lambalar kullanılabilir.
Yurt dışında çakarlı araç göremezsiniz. Bulgaristan da dahil sadece polis araçlarında çakar vardır. Bizdeki mafyavari kişiler, ‘Yaz ağabey cezanı ya’ diyen böyle insanlar yok.
Siz Almanya’da çakar taktırıp Frankfurt’ta gezemezsiniz. Onu elektrikçi takmaz. Servis takmaz. ‘Ben bunu takarsam polis benim yakama yapışır.’ der.
“Emniyet şeridine polis aracı dahil giremez”
Çakarlı aracın emniyet şeridi dışında yol alma hakkının olup olmadığını sorduğumuzda ise Gözütoklusu, şu cevapları verdi:
Sol şeridin devamlı işgal edilmesi yasaktır. Sol şeritteki adam öndeki araçtan yol isteyecek hale gelmemeli.
Emniyet şeridine hiçbir aracın, polis aracı da dahil girme hakkı yoktur. Emniyet şeridini çakarlı araç da olsa kimse kullanamaz. Emniyet şeridi gitmek için değil, durmak içindir.
“Çeşitli araçlar dışında sınırlamalar var”
Ayrıca konu ile ilgili Avukat Sedat Ekmen’den de görüşler aldık.
Ekmen konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu:
Öncelikle çakarlı araç hukukumuzda nasıl tanımlanıyor ona bakmamız gerekir.
Karayolları Trafik Kanunu bazı araçlara can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürmemesi kaydı ile birtakım araçlara öncelik vermiştir.
Bu araçların neler olduğu Karayolları Trafik Kanununun 71. maddesinde sıralanmıştır. Kanunun ilgili maddesine göre;
a) Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar,
İtfaiye araçları, orman yangınlarıyla mücadele eden araçlar.
Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele olay yerine giden zabıta araçları.
Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte olan görevlilere ait araçlar.
Afet ve acil durum hâllerinde afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,
Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarının üst makamlarına ait ekli (1) sayılı listede gösterilen araçlar.
Görev ve hizmet gerekleri veya güvenlik nedenleriyle geçiş üstünlüğüne sahip olduğu yönetmelikte belirlenen araçlar.
“Yönetmelikte olsa dahi her durumda çakar kullanılamaz”
Yönetmelikte belirtilen araçlarında sınırlandırmaları olduğunu belirten avukat Sedat Ekmen, şu ifadeleri kullandı:
Ancak bu geçiş hakkına sahip olanlar bu hakkını dilediği gibi özgürce kullanamaz. Kanun ve Yönetmelik ile buna sınırlama getirilmiştir.
Öncelikle bahsettiğim araçların geçiş hakkı sadece görev esnasında kullanılabilir. Öncelikle birinci sınırlama budur.
İkinci yasaklama ise görev esnasında olsa dahi zorunlu olmadığı sürece kullanılamaz.
a) Organ, doku veya kan nakil araçları.
b) Doğalgaz dağıtımından sorumlu kuruluşlarca kullanılan doğalgaz acil müdahale araçları.
c) Yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlara ait kar ve buzla mücadele araçları ile acil müdahale gerektiren durumlarda görevli araçlar.
ç) Korunan ve koruyan araçlar.
d) Hükümlü veya tutuklu nakil araçları.
e) Üstlenilen veya geçmişte ifa edilen görevin niteliği, önemi veya kişiye yönelik güvenlik riskleri değerlendirilerek Bakanlık Onayıyla belirlenen kişilerin kullanımında olan araçlar.
Birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen araçlar amaçları doğrultusunda kullanıldıkları sürece geçiş üstünlüğüne sahiptirler.
Kim olursa olsun bu iki duruma aykırı olarak geçiş üstünlüğü kullanmaya çalışanın ise para cezası kesilmesini kanunun 71. maddesi emretmektedir.
Boyama şekilleri veya ayırım işaretleriyle geçiş üstünlüğüne sahip oldukları açıkça belli olmayan güvenlik, asayiş ve trafik hizmetlerinde kullanılan kolluk araçlarında ışıklı uyarı sistemi aracın tepe bölgesinde bulunur.
Güvenlik güçlerinin araçlarında güvenlik olduğunu belli eden işaret yok ise bunlarda ışıklı uyarı sistemi olması.
Abdullah Paçal / Ensonhaber
